
Khudbaddii ugu kululayd ee halkaa laga jeediyo waxaa lahaa Madaxweyne Muuse Biixi, waxaana uu si dareen leh uu uga hadlay taariikhdii ay Soomaalilaan ku aasaasantay, isagoo dhanka kale ku xeel dheeraaday xadgudubyadii ay dowladdii dhexe ee Soomaaliya ka geysatay dhulka Soomaalilaan. Waxaa hadalka Biixi aan ka dhadhansaday in uu jiro wax uu isku hallaynayo, kaas oo suuro gelin kara in Soomaalilaan ay hesho aqoonsi, maadaama uu soo qaatay dalal la kala gooyey sida Suudaan.
Wada hadalladii ugu dambeeyey ee Soomaalilaan iyo Soomaaliya waxaa ay ku ekaayeen 2015, kuwaas oo ay dowladda Turkigu gogosha dhigtay, kuwaas oo aanan lagu gaarin wax go'aanno ah oo kama dambeys ah. Arrinta ah in Maraykanku ku baaqo in shirkaan la qabto ayaa waxa ay kusoo aadaysaa iyadoo Liibiya uu ka socdo dagaal dhex maray xukuumadda dunidu aqoonsatay iyo Jeneraal Khaliifa Xaftar, dagaalkaas oo xukuumadda Liibiya ay Jeneraalka uga adkaatay iyadoo taageero weyn ka heleysa dowladda Turkiga oo adeegasanaysa dayuuradaha drones-ka ee ay dhawaan dalka Turkigu samaysteen. Waxaa iyana xusid mudan Turkigu uu Soomaaliya ka furtay saldhiggiisa ugu weyn ee ku yaal dunida. Turkiga oo noqday quwad aanan la dhayalsan karin, ayaa Wadamada Galbeedka iyo qaar kamid ah dalalka Carabta sida Sucuudiga, Imaaraadka, iyo Masar waxa ay u arkaan khatar weyn oo kusoo fool leh, waxaana ay isku dayayaan in Turkiga awooddiisa wiiqaan iyagoo kasoo maraya dhanka is ballaarinta uu ka wado dunida, taas oo ay kamid tahay in laga xiro biyo mareennada uu Turkigu u arko in ay lagama maarmaan u yihiin hormarkiisa dhaqaale iyo saameyntiisa siyaasadeed.
Isku daygii Afgambigii fashilmay Turkey ee dhacay 2016, waxaa laga quustay in Turkiga gudaha laga dumiyo, taa bedelkeeda waxaa ay keentay in la'isku dayo in la hakiyo dhaq-dhaqaaqiisa dibedda. Dhanka kale, waxaa jiray qorshe Liibiya lala rabay oo ahaa in afgambi uu Jeneraal Khaliifa Xaftar ku qabsado dalka, balse markii uu u muuqday in aanu hirgalayn, waxaa socda qorshe kale oo ah in Liibiya loo kala qeybiyo illaa saddex dal, si gacan loogu dhigo dhaqaaleheeda, saameynteedana loo wiiqo. Waxaase arrintaa gaashaanka u daruuray madaxweynaha xukuumadda Liibiya oo sheegay in aanan dalka la qeybinayn, wax wada hadal ahna lala galayn Xaftar.
Haddii aan usoo laabanno tan Soomaaliya iyo Soomaalilaan, waxaa uu Maraykanku lahjad adag ku sheegay in shirkaan ay kasoo baxaan natiijooyin kama dambeys ah, sida aan horey usheegayna, khudbaddii adkeyd ee Madaxweyne Biixi ay muujinaysaa in markan ay Soomaalilaan u egtahay in ay heshey garbo culus oo goonni-goosadka kala xaajooda, waxaa iyana meesha ku jirta dowladda Itoobiya oo uu hoggaaminayo Raysal Wasaare Abiy Axmed, kaas oo damicii hore Itoobiya ay u dheertahay baahi deg-deg ah oo uu u qabo dalkiisu in uu helo marin badeed, waxaana imika mudnaata 1aad uu siinayaa dekedda Berbera.
Haddii Soomaaliya ay ku qancin weydo Soomaalilaan in ay la midowdo, waxaa suuro gal ah in ay Soomaalilaan hesho aqoonsi, kaas oo albaabka u furi doona jid foolxun oo dalka Soomaaliya u horseeda in uu kala googo'o.
Waxa aan kusoo gunaanadayaa, Soomaaliya iyo Soomaalilaan waxa aynu ku kala tagi karno waxaa ka badan waxa aynu kuwada joogi karno. 30 sano kadib maantay bay guushu inoo dhowdahay, duniduna maantay ayey diyaar u tahay in ay wax nala qeybsato, balse waxaa naga xiga in aynu ku dhaqanno aragti ka madax bannaan caadifad oo aan mustaqbalka ku eegno il dheer. Soomaaliya iyo Soomaalilaan waa "Tun sagaaro, laba garab oo la kala qeybiyo ma leh". Waan ka heshiin karnaa wixii dhacay, si aanan tii hore oo kalena wax noqon wax waa la'isla meel dhigi karaa, balse yeenaan noqon sida sheekadii saddexda sac. Itoobiya gudeheeda waxaa ka socda burbur iyo kala daadasho, innagoo og in ay sidaa tahay, misana Abiy Axmed ma ogola in dalkiisa oo intaas oo qowmiyadood oo aanan midab, diin, isir, xidid iyo xigaalo midna wadaagin in ay kala googo'do, aynu miyir kabanno, ILAAHAY-na barinno, damiirkeenna iyo dadnimadeenna innagoo kaashanayna, yeynaan Soomaali kala kaxaynin.
Comments
Post a Comment