Skip to main content

Ka hor 1991



Tan iyo burburkii kadib, waxaa ummada Soomaaliyeed maankeeda ku samaysmay caqabad adag oo sokeeye iyo shisheeyaba ku duraan, waa 1991. Xilligii aynu noqonnay tusaalaha caalamiga ah ee burburka. Intaa wixii ka dambeeyey, halkii ma aynu joogin eh waxaa jiray dedaallo badan oo loo galay in dib loo yagleelo dowladnimo Soomaaliyeed oo ku fadhida dhidibbo adag. Kolba meel ha joogtee, waxa ay maanta maraysaa halkii ay ugu fiicnayd oo ku timid qori isu dhiibkaa dalka lagusoo waday.

Waxaa yaab leh, markasta oo ay timaaddo caqabad siyaasadeed, maxaa loola soo boodaa 1991? Dadka la soo boodayaase ma waxa ay u tahay natiijada keliya ee ay ku biyo shuban doonto haddii aanan caqabaddaa laga gudbin? 

Weydiimahan xeesha dheer waxa ay garaadkayaga ku carinayaan in aannu ka doodno arrimo ay ka mid yihiin:

1991 ma waxa ahayd maxsuul ka dhashay gabood falladii dowladdii kacaanka ay u geysatay ummadda Soomaaliyeed. Mase waxa aynu fulinaynay qorshe naga weyn oo lagu doonayey in qarankii lagu dumiyo - Eeg hadde waa qaran ee ma aha qof meesha laga saaro. Mase waxa aynaanba lahayn sooyaal lagu hirto  oo xilligaa ka horreeyey, oo haddii dowladnimadu si un u hirgasho, caqabadna timaaddo xalku uu noqonayo un sidii 1991. 


Arrimahaan aan kor ku sheegay iyo kuwo kaleba doodaha ku xeeran waxa ay keenayaan in aan 1991 si xeel dheer u dhuuxno, sidoo kalena aan kaba gudubno oo isweydiinno sawirka dowladnimo ee ka horreeyey kacaanka sidee ayuu ahaa. 

Sida ay ila tahay, burburku waxa uu nagu naga dhigay dalambaabbi aanan garanayn wax ka horreeyey 1991, waxaana intaa dheer in aynaan helin kayd sooyaal oo si weyn ugu milan garaadka bulshadayada, taas oo aan ku dhihi karno "1991 ka hor sidaas iyo sidaa ayaannu ahaan jirnay."


Dadka Soomaaliyeed waxa ay leeyihiin sooyaal kooban oo dowladnimo, aynu u badantahay intii kacaanku jiray, fahanka aannu haysannana uu ka koobanyahay dimuquraadiyadda caalamku ka sheekeeyo oo dhegtaa aannu ka maqalnay iyo kacaanku sida uu wax u dhaqi jiray oo aannu ula baxnay "beri samaadkii", wakhtiga hadda la joogaana aynu noqonnay dad marka ay cabbirayaan dowladnimada aanan haysan qeexid dhab ah oo ku dhisan sooyaalkooda. Taasna ay ka dhalatay in aynu ku hadaaqno oraahyo aanan macne dhab ah ku fadhin sida "Keligii talis", "Regime", "Qaran", "Dowladnimo", hadalkeennuna u egyahay ilmo yar oo hadaaqaya, balse aanan garanayn micnaha waxa uu sheegayo.

Ugu dambeyn, aqoonyahanka qiyamka leh, siyaasiga damiirka leh iyo ruugcaddaaga ammaanada leh uma suubbana in ay horboodaan hadaaqa bulshadayada wareersan, balse waxa ay ammaanada aqoonta iyo waayo aragnimadu faraysaa in ay u fariisiyaan bulshadooda hingaadda siyaasadda, dowladnimada iyo qarannimada, si aynu u helno bulsho waxa ay sheegayso fahansan oo ka kortay in ay ereyada afka loo geliyo ku hadaaqdo, waana sida keliya ee aynu si miisaaman oo ka mug weyn 1991  bulshadayadu u fahmi karto waxa dowladnimo tahay.

Comments

Popular posts from this blog

Film-ka Mine & Dhalinyarada Aqoonyahanka maxay isaga egyihiin (Faallo)

Sida sawirka idinkaga muuqata, waxaad aragtaa askari Maraykan ah, magiciisu waa Mike, waxaa uu dhafoorka iska saaray baaskoolad, isagoo raba inuu is dilo. Askarigan waa baydari ama shiishyahan loosoo asteeyey shaqo ah inuu Ciraaq ku dilo nin ay aad udoonaysay dowladda Maraykanka. Shaqadii loo igmaday ayaa fashilmatay kadib markii ay seegeen yoolkoodii, waxaana ay usoo carareen meel ay ku gabbaadaan isaga iyo askari saaxiibkiis ah. Waxaana ay si kadis ah kusoo galeen dhul saxare ah oo wada miinaysan, saaxiibkiis ayaa miino ku istaagay, kadibna way ku qaraxday, lugna waa ay goysay. Isaguna waxaa uu ku istaagay miino kale. Waxaa uu la xiriiray kooxdii badbaadin lahayd ee meesha keentay, waxaana loo sheegay in muddo 52 saacadood ay ku qaadanayso in loo yimaado. Waxaa uu isku dayey inuu kala furo miinadii, waana uu ku fashilmay, nafsaddiisina waa ay is dhiibtay, waxaana la foolxumaatay inuu si foolxun ugu dhinto saxaraha, waxaa maskaxdiisa hor imaanayey farriimo xusuus ah isagoo qo...

Naftii hure Bani Aadantinimo!

(Sawirku waa Ardeydii Jaamacadda Kaloombiya oo gadoodsan)  Maxay la biqi waayeen de’yarta Reer Galbeed ee isugu soo baxay in ay dowladohooda ku cadaadiyaan in ay hor istaag ku sameeyaan gabood-fallada ka socda Qasa? De’yartan oo u badan dadkii dhashay 1997 (Gen Z), waxaa la sheegaa in ay yihiin jiilkii ugu ballaarnaa ee aanan wax diin ah haysan (religiously unaffiliated) iyadoo saddex meelood aysan wax diin ah ku suntanayn, dhanka kale waa jiil hanaqaaday xilli Galbeedku ay si ba’an u caabudaan duunyada oo ka dhalatay nidaamka hantigoosadka ah ee lagu kala tagay. Labadaa oo la isku daray waxaa misana yaab leh nin aanan diin haysan, duunyana lagu anqariyey, sababta uu diyaar ugu noqday in uu aayihiisii dhammaa u huro u qareemidda Carab joogta Bariga dhexe oo muddo dheer laga gadayey in ay yihiin cawaan xagjir ah?! Waxa ay ila tahay in sababtu tahay dhowr qodob  Koow: Warbaahinta Galbeedka oo ahayd mid gadi jirtay hal sheeko oo ah in Israa’iil tahay dimuquraadiyadda keliya ee ca...

Afgambiga Trump!

(Bidix) Elon Musk, Trump (Midig) Madaxweynaha Mareykanka ayaa waajahaya garab la'aantii ugu cusleyd ee siyaasadeed ee kaga timaadda gudaha Mareykanka, kadib markii ay si foolxun ku dhamaatay wada shaqeyntii saaxiibkii Elon Musk oo ahaa lafdhabarta guusha Trump uu ku gaaray in uu dib u hanto kursiga laga xukumo Aqalka Cad ee Mareykanka. Arrintan ayaa kusoo aadeysa xilli uu Mareykanku waajahayo cadaadisyo dhaqaale, kuwo xulufo, kuwo saameyneed, ayna u dheertahay in baqdin weyn laga qabo in uu dagaal sokeeye ka dillaaco gudaha Mareykanka. Heshiiskii uu la galay Xuutiga, gacma ka laabashadii Yukreyn, laba bogleyntii canshuuraha uu kusoo rogay dalalka Mareykanka wax keena iyo kor u qaadiddii saqafka deynta oo uu gaarsiiyey 5 jibbaar halkii horey u joogtay, taas oo hal bacad lagu lisay ma dhigtay dedaalkii xoogganaa ee waaxdii uu hoggaaminayey Musk, DOGE, oo hoos u dhigtay deyntii sannad walba ku kordhi jirtay wadarta guud ee deymaha Mareykanku qaadan jiray, waana halka ay ku kala dhaq...