Imta meel gaar ah tagtay, shubatay shaah ama cabitaan aad jeceshahay, mala sheekeysatay naftaada? Waa caadada nafta marka ay cidlooto in ceebeheeda iyo gaabiskeeda ay kusoo deg-degaane, inta dhagaha ka laabatay maskaxda maku jiheysatay wixii laandheerenimo ahayd oo aad qeyb kasoo noqotay amaba aad hoggaaminaysay? Wax weynba adigoo aanan raadin ma isasoo xusuusisay iyadoo dadku ay geesaha ka marayaan qof caawimaad u baahan aad keligaa isu xilqaantay gobanimada kaa buuxda awgeed. Ama maalin aad u hiillisay mid walaalkaa ah ama saaxiibkaa ah oo la caddibayo, sida malag lasoo diray inta cirka kasoo degtay, u fidisay gurmad uusan fileyn. Dagaalka nafeed ee qof waajahayo waa kan ka socda labadiisa dhegood dhexdooda (maskaxda), taas oo uu ku rabbeeyo in ay taageeraha u weyn noqoto, ayaa u sahleysa dhammaan dagaallada nololeed ee uu geli doono ka jabo keenideeda. Dadka aadanaha ka xusan ee wax un loogu hirto, waxa ay leeyihiin barbar dhan oo noloshooda kamid ah oo mugdi ah amaba uu g...

  Haddii aan soo koobo, Puntland laba lagu aasaasay. Dadkaa in ay salka dhigtaan iyo in dowladnimo Soomaaliyeed laga shaqeeyo. Marka aad sii eegtid xaal sida uu ahaa, qodobka 2aad ka badbadin baa lagu tilmaami karaa. Dad iyaguba soo qaxay oo wax badanna ku dhex labanyihiin in ay sidaa u fekeraan, waa waalli cas. Yeelkeede, la gaar dowladnimadii, maantana dalku waa isku aaddanyahay, waxa khaldanna waa nin howshiisii dayacay. Aasaaseyaashii  Puntland waxaa qeyb ka ahaa dhaqankii oo badankood ah rag dhaxal ku yimid baa inoo jooga. Sideedana dhaqan waxaa kaalintiisu tahay arrin qabiil la xiriirta. Mana rumeysni qodobkaa ka badbadinta aan kusoo tilmaamay in ay iyaga ka timid. Haatan, Puntland mar walba oo wax dowladnimada la xiriira adkaato, ma saxbaa in dhaqanka lasoo geliyo? Haddiiba lasoo geliyeyse, dhaqanku awood ma u leeyihiin in ay arrin siyaasi ah furdaamiyaan?  Anigu waxa aan qabaa malaha dhaqankeennu awooddaas. Eeg, waxa aan ka hadlayo waa awood, kama hadlayo odeyeyn ...

  Inkastoo aanan ogeyn waxa u qarsoon saaxiibbadii shalay/cadowga maanta, misana waxa aan isku dayeynaa in aan akhrinno doodaha miiska saaran, si aan u fahanno waxa kicinka keenay. Tan iyo dhaqaajintii nidaamka axsaabta Puntland, waxaa soo noolaanayey himiladii Reer Puntland ay ka qabeen in dadku codkooda ku doortaan cidda ku meteleysa goleyaasha siyaasadda. Waxa aynnu wada xusuusannaa sida dadku usoo ajiibeen saddexdii degmo ee lagu billaabay nidaamka. Inkastoo haka uu galay dhammaystirka qabsoomidda doorashooyinka degmooyinkii kale ee Puntland, misana dadku waxa ay muujiyeen rabitaan aanan la dhayalsan karin, taas oo aynu wada arkeynay sida dadku u codeyneyeen oo kormeerayaalkii Caalamiga ahaa ay qireen in dadkaanu yihiin kuwo aad mooddo in ay weligood wax dooran jireen. Casharraddii quruxda badnaa ee aynu ka barannay waxaa kamid ahaa murashixiinta ururrada oo wareegaya xaafadaha, qaarkoodna ayba wateen warbaahin soo tebinaysa codsiyada ay bulshada ku weydiisanayeen in ay codkood...

 "Hal'abuurku waa caqliga oo laga shaqeysiiyo iyada oo lagu foogganyahay arrin, si loo gaaro aragti cusub" ~ Dr. Daariq Suweydaan Haddii aad tahay shaqaale ama hantiile, mar walba shaqada aad qabanaysid kama maaranto hal'abuur. Haddii aad tahay xirfadle, iyaduna xisaabta kuma jirto oo waxaa waajib ah in marwalba aad ha'abuur la timaaddo. Haddii aad tahay abwaan ama fannaan, iyana hal'abuurku waa sheyga keliya ee ay dadku kaaga aqoonsan karaan qeyrkaa, inta aad wax curin kartidna ay tahay masaafada idiin dhaxaysa tiigsiga figda sare. Haddii aad tahay qof caadi ah, iyana hal'abuurku waa lagama maarmaan, si noloshaadu u fududaatana, waxa aad u baahantahay in aad carisid maskaxdaada oo aad  hal'abuur la timaadid. Si aynu ugu dhawaanno u jeedka, hala'abuurku muxuu ugu dambeyn tarayaa? Hal'abuurku waxa uu kaa caawinayaa in aad fududeysid wax adkaa, ama aad soo dhaweysid wax fogaa, in aad saxdid wax khaldanaa, ama aad qurxisid, wax foolxumaa, in aad n...

  20 sano ka hor, Mareykan Ciraaq buu iska weeraray. Wuxuu ahaa dagaal kibir iyo awood sheegasho ah oo Reer Ciraaq dal iyo dadba ay ku waayeen. Anigu waagaas si dhow baan dagaalkaa ula socday haba iska yaraado fahankayga iyo qiimeynteyda, balse waxa aan ogaa in Gaalo ay dal iyo dad Islaam ah ay kusoo qaadday, aad iyo aadna waa ay iila xumayd.  Hadda Mareykan wuxuu maalayaa beladii iyo baaskii uu ka shaqeynayey, Bariga dhexe oo uu baarqabnimadiisa kusoo bandhigay, isagoo mid jaban iyo mid jiis ah buu ka huleelay, isagoo aanan la mahdin, la tebeyn, lib iyo abaalna aanay cidna u hayn.  Shiinaha oo iska ahaa warshad lagu sameeyo hal'abuurka Mareykanka oo sida wiil booy ah (adeege) ayaa xarig jaraya mashaariicdii ugu waaweyneyd, heshiisiinaya dad aanan la isu keeni kari jirin, jeexayana dhuuntii dhaqaale ee dalkaasu ku hodmi lahaa (Silk Road), una sharraxan in uu noqdo kabiirka dunida u taliya dhaqaale ahaan,  xiriir ahaan, wax soosaar ahaan iyo jiritaan iyo mustaqbal aha...

  Marka aad buug qoreysid, waxa ay ku macaantahay in uu qabyo kuusii yahay oo aad dhismihiisa iyo sii wadidiisa ka fekertid. Ciwaannadii kuu asteysnaa in ay ku sugayaan oo maadaama uu yahay sida bukaan meel kuu jiifa aad hadba fikraddii kugusoo dhacda aad ku daaweysid. Dhanka kalena ay foojignaantaadu marwalba dhegta u taageyso wixii la halmaala buuggaa, jeer uu noqdo adduunkaaga oo dhan sheyga ugu weyn oo ku sugaya. Bal kawarran haddii aad tahay qof de'yar ah oo Soomaaliya jooga, aanna haysan qabyooyin aad himilo ka dhigato horumarintooda, kuwaas oo isugu jira kuwo dowladnimo, kuwo bulsho, kuwo ganacsi, kuwo aqooneed oo adiga iyo awoowgaagii geeljiraha ahaa farqiga idiin dhexeeyaa uu yahay in aad waxna akhrin kadhid, halkii uu bannaan ka seexan jirayna aad qol habeenkii u hoyatid, balse caqli ahaan aadan u diyaarsanayn waajihidda casrigan aad joogtid. Saaxiibkay Sakariye oo aan ayaan dhexdaas ah wada shaqeynaynay baa subax annagoo quraac sugeyna halmar ay kasoo boodday "War a...